Sabahları limonlu su içmeyen, bedenin iç sesini dinleyebilen bir azınlık kaldı bir yerlerde, halbuki limonlu su içen yüzbinlere birkaç Ayurvedik ve medikal bilgi vermek istedim çünkü limonlu su içerek:
Diş etlerinin çekilmesini
Asidik yapısı ile diş minesinin bozulmasını
Reflü oluşmasını
Mide yanmasını
Susuz kalmayı tetiklendiğini biliyor muydunuz?
Diyet modasının yıllardır çığ gibi büyüyerek herkesin mide asidini mahveden limonlu su içme çılgınlığının artık son safhasına gelmişiz; her hastalık için ‘benim hayatımı kurtardı, limonlu su için’ diskuru aldı başını gitti. Sindirim sisteminin özellikleri, hassasiyetleri göze alınmadan verilen bu tavsiye sayesinde reflü ve mide yanması ile yaşayan ve bunun nedenini bilmeyen bir dolu insan size sesleniyorum: limonlu su içmeyin!
Sabah kalkınca: ılık ve yarım limonlu su, soğuk ve limon sıkılmış su, oda sıcaklığında su, limon ve bal karışımlı su, limon ve tatlı kırmızı biber katılmış su… o kadar çok mutasyonu var ki. İçenler sanki klonlanmış gibi aynı cümleleri kurarak ‘hayatım değişti’, ‘zayıfladım’, ‘ödemim bitti’, ‘bedenimin PH dengesi düzeldi’ diyerek bu içeceği tüketiyorlar ya da modaya uymak için tüketiyor gibi yapıyorlar.
Limonlu suyu düzenli olarak içerseniz bir süre sonra diş etleriniz çekilmeye ve dişlerinizin minesi zarar görmeye başlar. Bu zararın geriye dönüşü de zordur. Diş doktorunuzu sevindirecek bir şey yapmak istiyorsanız limonlu su içmeye devam edin.
Hazımsızlık, reflü ve mide yanması, midenin asidik dengesinin bozularak sindirim enzimlerinin efektif çalışmaması demektir. Yediğiniz şeyler yağlı, baharatlı ve hatta bazen sade dahi olsa yangılı bir şekilde mideyi rahatsız ediyorsa hemen sindirim enzimlerini bir destek alarak düzeltmeniz gerekir. Bu destek ilaç ya da vitamin değildir, ne yaptığını bilen tecrübeli bir profesyoneldir. Bu şikayetlerin herhangi biri azıcık dahi varsa, limonlu su bunu daha da kötü yapacaktır. Çünkü mide asidinin üzerine daha keskin bir asit dökerek onu düzeltemezsiniz. Mide asidi bebek gibi bakmanız gereken, en değerli sıvılarınızdan biridir. Sizinle iletişim halindedir.
Reflü midenizin sizinle iletişim kurması ve birtakım şeyleri değiştirmeniz için uyarıdır. Onu susturmak için tüm dikkatiniz ile dinlemeniz, severek kendisine bakmanız gerekir, üzerine asit atmak iyi bir fikir değildir.
Limonlu su içmek bedeninizin susuz kalmasına neden olabilir; limon yediğimizde nasıl ağzımızda sıvı oluşumu gerçekleşiyorsa, içtiğimizde de aside karşı oluşan sıvı, susama duygusuna ket vurarak sizi susuz bile bırakabilir.
Limonlu su ile C vitamini aldığınızı sanabilirsiniz; 1 limonun suyu 18.6 gr vitamin C içeriyor. Yarım limon ise daha az, yani C vitaminine destek olabilecek bir miktar değil. Ayrıca diyetiniz çeşitli farklı yerlerden vitamin almalı, bir bardak suyun içindeki C vitamini sizin günlük ihtiyacınız karşılamaz. Limonlu su ile aldığınız C vitamininin cildinize etkisi yoktur, bedenin PH dengesine etkisi yoktur (çünkü bedenin PH dengesini değiştirecek yiyecek/ içecek yoktur).
Limonlu su çığırından çıkmış bir wellnes trendi’dir. Ne kadar çabuk durdurulursa o kadar sağlıklı olur.
Ayurveda sindirim ve atılım sisteminin etkileşimlerini detaylı çalışan bir bilim dalıdır. Sindirim sisteminin nasıl çalıştığından atılımın niteliğine, şekline, zamanına… sindirimin evrelerini karaciğerde, pankreasta, safra kesesinde ayrıntılı inceler. Ayurvedik yaşam biçimi ve diyeti Caraka Samhita adlı sutralardan oluşmuş 18 ciltlik destansı bir medikal ansiklopedi sayesinde günümüze gelmiştir. Halihazırda üzerinde ayrıntılı çalışmalar yapılan, üniversitelerde bilim insanlarına ilham olacak (örn: sirkadyen ritimler) bütünsel bir çalışmadır. Fonksiyonel Tıp tamamen Ayurvedanın ‘trend’ haline getirilmiş halidir. Temelleri aynıdır.
Limonlu su artık o kadar moda oldu ki bazen Hindistan’da Ayurvedik tedavi yapan turistik merkezlerde dahi limonlu su verdiklerini duyuyorum. Halbuki Caraka Samhita 20 gunayı bize tanıtarak, bu gunaları göz önüne alarak ‘benzer şeyler birbirini çeker, aksi şeyler iyileştirir’ der ve bu bize büyük bir rehberlik sunar.
Ayurvedaya göre doğadaki varlıkların 20 niteliği (gurvadi guna) aşağıdaki gibidir:
· Ağır / Hafif
· Katı / Sıvı
· Soğuk / Sıcak
· İnce-Hoş / Kaba
· Yağlı-Nemli / Kuru
· Yumuşak-Pürüzsüz / Sert-Haşin
· Yavaş / Hızlı
· Berrak-Saydam / Yapışkan-Nemli
· Dengeli-İstikrarlı / Hareketli-Yer Değiştiren
· Yumuşak / Sert
Tüm doshalar, yiyecekler, soluduğumuz hava bu gunlar ile anlatılabilir. Basit sanki!
Şimdi size limonun gunalarını vereceğim:
Hafif, sıcak, kuru (yağlı değil), sert, sıvı. Bu gunalar ile tanımladığımızda limonu ne zaman yiyebiliriz hemen ortaya çıkıyor: yağmurlu ağır günlerde, soğukta ve eğer doshanızın gunaları ile çakışmıyorsa.
Tat olarak da limon keskin, ekşi ve kekremsidir. Bu tip tatların özellikle vata dosha beden tipine yararı olduğu söylense de aslında kuru ve sert olduğundan, sindirim ateşini tetikler ve limonun sindirim sonrası etkisi sıcaktır. Yani kapha dosha dışındaki tüm doshaları rahatsız eder. “Ben vatayım” diyerek limon banyosu yapmaya, “pittayım her şeyi sindiririm” diyerek limonu bayılarak tüketmeye son vermelisiniz.
Limon, sindirim sonrası ateş etkisi yaptığından örneğin hastalık zamanlarında, nekahet zamanında, nezel & grip başlangıcında kullanılabilecek son derece değerli bir meyvedir. Ateş etkisi ile virüslere mızrak çeker, nekahet döneminde kalkan görevi görür. Mideniz bulandığında biraz tuz ile birkaç kaşık limon suyu hemen sorunu çözer. Kapha dosha, limondan en çok yarar görecek doshadır. Limonun ısıtıcı etkisi kapha dosha’nın hantal sindirim sistemini uyandırır, nezel & grip başlangıcında etkili olabilir. Değerli bir meyvedir.
Hemen size birkaç Ayurvedik limon tedavisi vereyim:
Cildinizde- tırnaklarınızda mantar başlangıcı görürseniz, günde 3 kez sorunlu bölgelere limon suyu sürün. Limonun sert ve keskin gunası mantarın ağır, nemli gunlarını alt edecektir.
Sivrisinek ısırıklarında limon suyu enfeksiyonu ve kaşıntıyı keser.
Saçlarınız kepekli ise son durulama suyuna limon suyu (2 kaşık kadar) ekleyerek saçınızı durulayabilirisiniz. Biraz yapışkan kalabilir saçınız.
Öksürük/ tıkanma/ balgam gibi kapha tipi hastalıklarda çorbanıza limon koyabilirisiniz.
Yaz için Nimbu içeceği, bu tarif direkt olarak Bhava Prakasha Nighantu, kṛtanna varga, 12. Bölüm , sloka 134-135’den
1 ölçek limon (nimbujam), 6 ölçek kırmızı pancar suyu ile karışır ve içine karabiber ve karanfil atılır; buna nimbu panaka denir. Ekşi olduğundan Vata’yı yok eder, iştahı açar, her türlü yiyeceğin sindirilmesine yardımcı olur.
Bunu günümüzde, yaz mevsimlerinde şu şekilde yapıyorum:
1 l su
1 limon
3 kaşık pancar şekeri
1 kaşık tuz
Karabiber & karanfil
Hepsini karıştırın, çok sıcaksa biraz buz koyun. Nefis.
Limonun asidini dengelemek için ve sindirimini efektif hale getirmek için kullanılan baharat ve şeker miktarına dikkatinizi çekmek isterim.
Neyi ne zaman yapacağımıza trendlerin değil bedenimizin mucizevi zekasının karar verdiği Ayurvedik günlere.
Ocak 2024